Lezingenreeks: De andere kant van het verhaal? Vrouwen in de Griekse wereld

Voorsmaakje

Als eerste in een reeks lezingen over Griekse vrouw van de oudheid tot heden, gaat deze lezing in op de alleroudste, mythische, Griekse vrouwen, maar bekijkt ze door de lens van een extreem actueel gegeven. Het gaat om de enorme explosie van populaire fictie (Madeline Miller, Natalie Haynes, Jennifer Saint e.v.a.) die vanuit een vrouwelijk perspectief en veelal met een feministische insteek, de oudste Griekse (en in mindere mate Romeinse) verhalen opnieuw vertelt. Wat is het dat deze hervertellingen kennelijk op dit moment zo urgent maakt? Zijn ze anders dan de golf van literaire hervertellingen van Griekse mythen die we in de jaren 70 en 80 konden zien (Wolf, Maitland, Atwood)? In deze lezing probeer ik te komen tot een antwoord op zowel de vraag wat deze moderne hervertellingen beogen te bewerkstelligen en hoe ze dat doen. Met andere woorden: ik tracht elementen vast te stellen van een poëtica van de populaire hervertelling vanuit het vrouwelijk perspectief anno 2023.

Praktische info

• Wanneer? woensdag 18 oktober 2023, om 19u30
• Waar? auditorium 1 Jan Broeckx (Blandijnberg 2, 9000 Gent)
• Prijs? gratis voor leden van het Griekenlandcentrum, UGent studenten (m.u.v. PhD-studenten) en scholieren. Anderen betalen €5 aan de kassa.

Voorsmaakje

The world of the ancient Greek novels rotates around its excellent heroines: Callirhoe, Anthia, Leukippe, Chloe, Charikleia. The stories often revolve around their stunning beauty, the suffering that comes as a consequence of it, and the virtue with which they endure it. Outside the fiction, in the real ancient world, they were the construct of male authors, and, concerning them, antiquity has preserved only the opinions of male commentators. It is in this context of production and reception that the fame of the novels’ heroines lasted throughout Late Antiquity, the Byzantine era, and beyond.

For a while, the real world of 2023 too has seemed to rotate around one fictional heroine: Barbie, the plastic doll brought to life by Margot Robbie in Greta Gerwig’s film. Thanks to an all-out advertising campaign spreading its fame everywhere, Barbie became a global cultural phenomenon which sparked global debates. In this talk I explore how Barbie’s messages, and especially its contradictions, can help us understand some important aspects of the heroines of the Greek novels, like their objectification and centrality to the story. Moreover, Barbie can also help us look into the few real ancient women who are known to have read the novels, the nun Kassia and the princess Anna Komnene.

Praktische info

• Wanneer? woensdag 22 november 2023, om 19u30
• Waar? leslokaal 0.4 (Blandijnberg 2, 9000 Gent)
• Prijs? gratis voor leden van het Griekenlandcentrum, UGent studenten (m.u.v. PhD-studenten) en scholieren. Anderen betalen €5 aan de kassa.
• Opgelet! Deze lezing zal in het Engels gegeven worden!

Voorsmaakje

De politieke geschiedenis van het elfde-eeuwse Byzantijnse rijk wordt gedomineerd door twee vrouwen: de keizerinnen Zoë en Theodora. Deze zusters waren de laatste afstammelingen van de Macedonische dynastie van Byzantijnse heersers. Op verschillende momenten tussen 1028 en 1056 regeerden zowel Zoë als Theodora alleen en ook naast vier mannelijke keizers wiens macht zij legitimeerden door adoptie of huwelijk. Deze lezing bespreekt hoe Zoë en Theodora invloed hadden op gendernormen die de rol van elitevrouwen in de Byzantijnse samenleving bepaalden. De geschiedenis van Zoë en Theodora wordt onder andere besproken naast die van hun opvolgers, zoals de machtige keizerin Eudokia Makrembolitissa (r.1060-1072).

Praktische info

• Wanneer? woensdag 13 december 2023, om 19u30
• Waar? leslokaal 0.4 (Blandijnberg 2, 9000 Gent)
• Prijs? gratis voor leden van het Griekenlandcentrum, UGent studenten (m.u.v. PhD-studenten) en scholieren. Anderen betalen €5 aan de kassa.

OPGELET! Door omstandigheden zal deze lezing jammer genoeg niet kunnen plaatsvinden.

Voorsmaakje

Een cento is een literaire tekst die is samengesteld uit citaten, zoals een mozaïek of een collage. In christelijke cento poëzie worden Bijbelse verhalen herverteld met verzen van Homerus en Vergilius. Deze teksten brengen twee tradities, christelijk en klassiek, samen op een unieke en niet on-controversiële manier. Wat het extra interessant maakt is dat de belangrijkste christelijke cento’s door vrouwen zijn geschreven. Vrouwelijke auteurs uit de oudheid, wiens werk we bovendien nog steeds kunnen lezen, zijn een absolute zeldzaamheid. En toch zijn Proba, auteur van de Latijnse Cento Vergilianus, en Eudocia, auteur van Homerocentones, bij het grote publiek nobele onbekenden. Aelia Eudocia (5de eeuw n. Chr.) was naast dichteres ook keizerin. Als vrouw van Theodosius II, Oost-Romeins keizer, was ze een invloedrijk figuur. Hoewel haar cento exclusief verzen van Homerus citeert, is het mogelijk een vrouwelijk perspectief te ontwaren in haar selectie van Bijbelse verhalen en de Homerische verzen die ze kiest om er vorm aan te geven. Maria als moeder Gods is bij Eudocia een opvallend sterk uitgewerkt en “moederlijk” personage. Eva’s noodlottige misstap en de gevolgen ervan voor de reputatie van de vrouw, worden met veel nuance geanalyseerd. De figuur van de Homerische Penelope biedt Eudocia een rode draad…

Praktische info

• Wanneer? woensdag 20 maart 2024, om 19u30
• Waar? leslokaal 0.4 (Blandijnberg 2, 9000 Gent)
• Prijs? gratis voor leden van het Griekenlandcentrum, UGent studenten (m.u.v. PhD-studenten) en scholieren. Anderen betalen €5 aan de kassa.

Voorsmaakje

Het werk van vrouwen in de oudheid is lang op de achtergrond gebleven in de wetenschap, maar is daarom niet minder belangrijk in de antieke economie. Deze lezing vertelt het verhaal van de aard en bandbreedte van het werk van vrouwen in archaïsch en klassiek Athene. Daarvoor zijn drie aspecten belangrijk. Het eerste is het idee dat ‘nette’ vrouwen zich niet buitenshuis begaven en dus ook niet buitenshuis werkten. Als tweede kijken we naar de mate waarin de Atheense wetgeving werk en eigendom van vrouwen beperkte dan wel toestond, en hoe dit lijkt te veranderen door de eeuwen heen. Tenslotte wordt ingegaan op werk en handwerk dat vrouwen binnenshuis verrichtten, tegenover de mogelijkheden om vergelijkbare producten buitenshuis te kopen, van professionele handwerkers of verkopers. Door deze drie voorwaarden – nodig om het werk van vrouwen mogelijk te maken – extra te belichten, betoogt de auteur dat de mate van arbeidsparticipatie van vrouwen in de Atheense maatschappij allesbehalve te verwaarlozen was.

Praktische info

• Wanneer? dinsdag 30 april 2024, om 19u30
• Waar? leslokaal 0.4 (Blandijnberg 2, 9000 Gent)
• Prijs? gratis voor leden van het Griekenlandcentrum, UGent studenten (m.u.v. PhD-studenten) en scholieren. Anderen betalen €5 aan de kassa.