Lezingenreeks: Filosofie zkt. verandering

LEZ037
Nederlands
Engels

Gesprekken over dekolonisering, inclusie, activisme en intersectioneel feminisme

In Teaching to Transgress schrijft bell hooks: “The classroom remains the most radical space of possibility in the academy”. In onze eigen ervaring met de filosofie als studieveld en onderzoeksdiscipline merken we vaak bij studenten een sterke maatschappelijke betrokkenheid en bezorgdheid, gepaard met een kritische geest. Doorheen hun academisch traject blijven ze hierin echter soms op hun honger zitten en bij sommigen verdwijnt zelfs die kritische en geëngageerde ingesteldheid.

Hoe komt dit?

Is filosofie een (te) conservatieve discipline? Is het blikveld ervan te beperkt? Welke boodschappen worden in de mainstream filosofie gegeven over wat geldt als ‘echte’ of ‘legitieme’ vragen/thema’s/denkers? Wie en wat wordt uitgesloten of geridiculiseerd, en welke onrechtvaardigheden kunnen daaruit voortvloeien zowel op het vlak van kennisverwerving als maatschappelijke actie?

In deze lezingen- en discussiereeks willen we een alternatieve blik bieden door te tonen welk kritisch onderzoek er ook allemaal gebeurt onder de noemer van filosofie en door samen met filosofen-activisten te reflecteren over verschillende krachtige kruisbestuivingen tussen filosofie en sociaal-politiek engagement.

Thema’s zoals dekolonisering, neurodiversiteit, intersectioneel feminisme en klimaatrechtvaardigheid zullen aan bod komen. De rode draad die de verschillende lezingen en gesprekken verbindt is een kritische benadering van tot nog toe gevestigde waarden of aannames binnen de filosofie.

Academische filosofische voorkennis is niet vereist – elkeen die interesse heeft, is van harte welkom! We voorzien veel tijd voor debat en discussie.

dinsdag 21 februari

  • lezing met Q&A  
  • Filosofie zkt verandering: Voer voor verontwaardiging en hoop
  • Sigrid Sterckx (UGent)

woensdag 1 maart

  • lezing met Q&A
  • Epistemic Blackness: Unlearning Whiteness with C.W. Mills’ The Racial Contract
  • Olivia Rutazibwa (London School of Economics and Political Science)

dinsdag 7 maart

  • lezing met Q&A
  • Dekoloniseren van de filosofie: World Sense vs World View, inzichten uit Afrikaanse filosofie
  • Grâce Ndjako (Universiteit van Amsterdam)

dinsdag 14 maart

  • lezing met Q&A
  • Neurodiversiteit voor, met en in de filosofie
  • Kristien Hens (UAntwerpen)
  • Jo Bervoets (UAntwerpen)

dinsdag 21 maart

  • panelgesprek met ruimte voor interactie met het publiek
  • De rol van de (filosofische) activist in en buiten de academie
  • Jolien Paeleman (Extinction Rebellion)
  • Gert-Jan Vanaken (arts, autisme onderzoeker en milieu-activist)
  • meldet vzw - Kevin Goossens
  • Arthur en Jarmo Berkhout (filosofen en auteurs van Anti-nihilisme - Engagement in de 21e eeuw)
  • Sapna Kumar (studente Wijsbegeerte)

dinsdag 28 maart

  • twee lezingen met Q&A
  • De anger turn: Tijd voor meer woede in de filosofie?
  • Sigrid Wallaert (UGent)
  • Intersectioneel feminisme: Vierde golf of nieuwe breuklijn?
  • Sofie Avery (UGent)

 

 

Praktisch?

  • dinsdag- of woensdagavond 
  • 19u30 - 21u15
  • Gent, Blandijn

Inschrijven

  • Inschrijven doe je door onderaan deze pagina avonden toe te voegen aan je winkelmandje.
  • Onze richtprijs is €5 per avond.
  • Wil je ons een duwtje in de rug geven? Dan kan je €10 of €15 betalen.
  • UGent'ers kunnen gratis deelnemen.
  • Bij het afrekenen bepaal je zelf hoeveel je betaalt.

Hulp nodig?

Organisatie

Deze reeks is een initiatief van de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen UGent, gecoördineerd door prof. dr. Sigrid Sterckx en dra. Sofie Avery.

Eerder verschenen ook al de reeksen Actuele Filosofie: Waarheid en Actuele Filosofie: Kunst, kitsch en schoonheid. Bekijk de afgelopen lezingen op het Youtube-kanaal van de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap.

Schrijf je hier in

Filosofie zkt. verandering: Voer voor verontwaardiging en hoop

Beschrijving

In deze lezing zal worden ingegaan op de onderliggende ideeën bij de keuze van het overkoepelende thema voor de boeiende lezingen en debatten die de volgende weken zullen doorgaan. Naarmate men meer ontdekt en nadenkt over de trends en klemtonen in de geschiedenis van de filosofie, en hoe die zich weerspiegelen in de opleidingen filosofie tot op vandaag, wordt duidelijk dat het hoog tijd is om hierover samen bij te leren en van gedachten wisselen. Welke boodschappen worden in de mainstream filosofie gegeven over wat geldt als ‘echte’ of ‘legitieme’ vragen/thema’s/denkers? Wie en wat wordt uitgesloten, en welke onrechtvaardigheden kunnen daaruit voortvloeien? In deze inleidende lezing zullen actuele filosofische ideeën worden toegelicht die terugkeren in zowel heel wat kritieken op de academische filosofie zoals we ze vandaag kennen als in vernieuwende denkpistes en voorbeelden van wat filosofie (ook) kan zijn en worden.

Epistemic Blackness: Unlearning Whiteness with C.W. Mills’ The Racial Contract

Volzet (wachtlijst)
Beschrijving

Dr. Olivia Rutazibwa gaf eerder een lezing bij Studium Generale getiteld (Af)leren: kennis voor antikoloniaal samenleven. In deze voordracht gaat ze specifiek in op het afleren van methodologische Witheid in de Sociale en Humane Wetenschappen via het concept van epistemic Blackness. Aan de hand van Charles W. Mills’ The Racial Contract’ levert ze een illustratie van de anti-koloniale en anti-racistische inzet van epistemic Blackness. Deelnemers worden aangemoedigd om een tekst van Mills (die in pdf beschikbaar wordt gesteld na inschrijving) op voorhand al eens door te nemen  of online te beluisteren. Deze lezing zal gegeven worden in het Engels. Vragen stellen en discussie zijn wel mogelijk in het Nederlands.

Dekoloniseren van de filosofie: World Sense vs World View, inzichten uit Afrikaanse filosofie

Beschrijving

In deze lezing zal dra. Grâce Ndjako aandacht besteden aan de rol die de orale traditie heeft gespeeld bij de bewustwording over het kolonialisme in de Afrikaanse filosofie. Ze zal stilstaan bij wat de implicaties hiervan zijn voor de manier waarop wij over filosofie denken.

Neurodiversiteit voor, met en in de filosofie

Beschrijving

Filosofen hebben zich reeds vaak gebogen over het concept autisme, bijvoorbeeld om bepaalde opvattingen uit philosophy of mind te illustreren of om na te denken over de aard van de moraal. Soms hebben filosofen echter te snel bepaalde stereotiepe opvattingen over autisme overgenomen. In deze lezing geven we een kort overzicht van de relatie tussen autisme en filosofie. We leggen uit dat, net zoals biomedische wetenschappers veel kunnen leren van de dialoog met neurodivergente mensen, ook de filosofie veel baat kan hebben bij zo’n dialoog. Bovendien tonen we aan dat het werken in een team met verschillende neurotypes leidt tot ‘productieve verschillen’. Een inclusieve filosofische praktijk is dus niet enkel rechtvaardiger, maar ook interessanter.

De rol van de (filosofische) activist in en buiten de academie

Beschrijving

Van lesgevers wordt vaak een zekere politieke en ideologische neutraliteit verwacht. Tegelijk zou men ook kunnen stellen dat universiteiten en hun medewerkers een belangrijke maatschappelijke rol te vervullen hebben in het opleiden van de kritische denkers van de toekomst. Sommigen beweren dat dit in de filosofie bij uitstek het geval is. In dit panelgesprek gaan we in dialoog met verschillende activistische academici en academische activisten over deze eigenaardige ‘gespleten’’ positie. We willen ook de aanwezigen actief betrekken bij deze dialoog en zullen ons o.a. afvragen of onze filosofie opleidingen oog hebben voor de rol die filosofie kan spelen bij activisme, maatschappelijk engagement en collectieve hoop. De deelnemers zijn werkzaam rond de thema’s klimaatrechtvaardigheid, disability justice, grensoverschrijdend gedrag, feminisme, radicalisering en anti-nihilisme.

De anger turn: Tijd voor meer woede in de filosofie? & Intersectioneel feminisme: Vierde golf of nieuwe breuklijn?

Beschrijving

De anger turn: tijd voor meer woede in de filosofie?
Woede lijkt de laatste jaren een steeds prominentere plaats in onze samenleving in te nemen. Zeker kwade vrouwen laten van zich horen, in bewegingen als #MeToo en de women’s marches maar ook Black Lives Matter en Youth for Climate. In deze lezing wordt nagegaan of er sprake is van een anger turn: een plotse aanwezigheid van een specifieke soort woede op verschillende vlakken in de samenleving. Waar komt die anger turn vandaan, wat betekent ze, en wat kunnen we ervan opsteken in de filosofie?

Intersectioneel feminisme: vierde golf of nieuwe breuklijn?
Al in 2008 omschreef Kathy Davis intersectionaliteit, ofwel kruispuntdenken, als een ‘buzzword’, en vandaag geldt dit des te meer. Sociale bewegingen maar ook evenementen, organisaties en bedrijven verwerken ‘intersectionaliteit’ in hun missieverklaringen - maar wat betekent intersectionaliteit nu precies? En wat betekent het voor hedendaags feminisme? Daarover bestaat in zowel de academische als de activistische wereld intense discussie. Door sommige feministen werd intersectionaliteit verwelkomd als de interventie die een einde moest maken een feministische geschiedenis van exclusie. In de praktijk blijkt de feministische benadering van inzichten uit intersectionele theorievorming toch eerder ambigu. In deze lezing zullen we stilstaan bij hedendaagse discussies over de term en de relaties tussen intersectionaliteit en feministisch denken.